Spor, ilk çağlardan bugüne kadar birçok toplumda oldukça önemli bir yere sahip olmuştur. Bireyin başkalarına karşı kendisini sınama ve rekabetçi bir performans ile kendisini ölçme imkânı yaratması nedeniyle insanlar arasındaki en eski ve en doğal etkileşim formu durumundadır. Günümüzde ise büyük bir olgu haline gelmiştir. Bilimsel ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak gelişimi sürekli bir şekilde devam etmektedir.

Futbol, onlarca spor branşından yalnızca birisidir. En popüler spor dalları arasında başta yer almaktadır. Binlerce yıllık kökleri olan bir savaş stratejisi oyunu olarak başlayan serüveni, 19. yüzyılın ortalarında modernleşme ve sanayileşme süreçleri ile değişime uğramış, uluslararası alanda büyük kitlelere ulaştırılarak bir eğlence ve endüstri halini almıştır. Futbol, bu yönüyle tüm dünyada spor olgusunun önüne geçmektedir. Hatta “spor” denildiğinde birçok insanın ilk aklına gelen branş ne yazık ki “futbol” olmaktadır. Çünkü artık bir sporun ötesinde pek çok şeyle ilintilendirilen ve anlamlandırılan bir oyun durumundadır.

Futbolda oyun anlayışı ülkelere ve liglere göre farklılıklar göstermektedir. Bununla beraber başarıya ulaşmak için değişik metot ve stratejilerin kullanıldığı da bilinmektedir. Bireysel sporlarda başarıyı getiren en önemli faktörler o branş için gerekli olan güç, dayanıklılık, hız gibi temel motorik özellikler ve tecrübedir. Fakat futbol gibi kitlelere hitap eden takım oyunlarında başarıyı getiren faktörler arasında oyuncuların temel motorik özelliklerinin yanı sıra bilim ve teknoloji de büyük oranda yer almaktadır.

Pek çok takım/kulüp uluslararası arenada varlığını sürdürmek için elindeki verinin ve onu kullanma biçiminin kendisini diğer kulüplerden ayıran bir metot olduğunu fark etmiş durumdadır. Futbol müsabakalarında geçmişe yönelik kayıt tutulması ve istatistik biliminden yararlanılması eskiden beri en çok kullanılan yöntemdir. Hatta bu metot ile somut ve ölçülebilir ilerlemeler kaydedilebilmektedir. Ancak geçmiş verilerin analiziyle yapılan istatistiklerde oyunun tümünü öngörmek ve sonucu doğru tahminleyebilmek ne yazık ki tam olarak mümkün değildir. Karşılaşmalar esnasında hesaplanamayan sürpriz olaylar meydana gelebilmekte ve sonuç/skor beklenmeyen bir şekilde değişebilmektedir. Fakat karşılaşma devam ederken oyuncular ve oyun hakkında büyük miktarda veri toplayabilme ve bunları çok hızlı bir şekilde işleyebilme yaklaşımına dayanan “Büyük Veri” ile bu sorun büyük oranda aşılabilmektedir.

Büyük Veri, kayıt tutma ve bu kayıtlara dair yapılan istatistiklerden farklı olarak baş döndürücü bir hızda akan binlerce veriyi anında yorumlayabilmekte ve sunabilmektedir. Büyük Veri ile yüksek frekans ve hacimlerde, çok çeşitli şekillerde akan verilerin hızlı bir şekilde anlamlandırılması ve bu verilerin ilgili kişi veya birimlere anında sunulabilmesi ile futbolda teknolojik devrimler yaşanmakta ve oyun anlayışı baştan sona değişmektedir. Takımlar artık milyonlarca veriyi analiz ederek sahaya çıkmaktadır. Antrenman, maç ve özel çalışmalara değin sporcuların tüm verileri anlık olarak toplanırken elde edilen veri, takımların eksiklerinin belirlenmesinde kilit rol oynamaktadır.

Bunların yanı sıra Büyük Veri sistemleri ve bu sistemler üzerinde çalışan birçok farklı algoritma ile oyuncuların oyun boyunca kat ettikleri mesafe, koşu hızları, pozisyon etkinlikleri, top kayıpları, pas, şut, defansif müdahale ve kontra ataklar gibi olaylar karşılaşma devam ederken hızla akmakta, gerçek zamanlı olarak yorumlanmaya ve anlamlandırılmaya çalışılmaktadır. Oyuncuların sahanın ne kadarına hükmedebildiğini ve topun bulunduğu bölgeleri yoğun olarak gösterebilen grafik ve diyagramlar yazılımlar tarafından otomatik olarak çizilmekte, yapılan hesaplamalar ve tahminler karşılaşma esnasında ilgililere gerçek zamanlı olarak sunulabilmektedir. Büyük Veri ile desteklenen matematiksel analiz ve istatistikler, karar verme mekanizmalarında önemli ve büyük bir etken haline gelmektedir. Takımlar, doğru analizler yardımıyla oyun esnasında henüz karşılaşma bitmeden maçın gidişatını değiştirerek daha hızlı başarı elde edebilmekte, Büyük Veri’nin sağladığı stratejik rekabet imkanını kullanarak oyuna yenilik ve farklılık katarak skoru lehine değiştirebilmektedirler. Bu sayede takımlar, istatistiklere dayanan sonuçlara göre oyunu tahmin etmek yerine gerçek zamanlı olarak oyuna hakim olmakta ve oyunu yeniden şekillendirme imkânına sahip olmaktadırlar.

Futbol, eskisinden daha fazla hayatımızda yer edinmeye devam ederken bilimsel ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak gelişimini hızlı bir biçimde sürdürecektir. Büyük Veri‘nin yakın gelecekte futbol dünyası için daha büyük bir rekabet unsuru olması kaçınılmazdır. Büyük Veri’nin sağladığı büyük miktarlardaki bilgiyi toplama, depolama ve gerçek zamanlı olarak analiz etme yeteneklerinin futbolda kullanımı ile oyun anlayışı değişmeye ve gelişmeye devam edecektir. İlerleyen zamanlarda Büyük Veri’nin futbolda daha fazla neler yapabileceğini tam olarak kestirmek oldukça güç. Ancak karşılaşma öncesinde toplanan verilerin yanı sıra karşılaşma esnasında akan canlı binlerce verinin yorumlanarak anlamlandırılması ve sunulması ile müsabakalarda sürpriz skorlar ve ilginç tesadüfler daha az görülecek, futbol severler farklı heyecanlar tecrübe edecektir. Çünkü, takımlar; artık maçlara Büyük Veri ve sağladığı üstün avantajlar ile çıkacaklardır.

* Bu makale Katı Dergi Haziran 2016 sayısında yayınlanmıştır.